Tai biến mạch máu não: Tử thần thầm lặng không nên chủ quan

Tai biến mạch máu não, còn gọi là rối loạn tuần hoàn não hay chứng đột quị, là một bệnh cảnh hư hỏng đột ngột một hoặc nhiều mạch máu thuộc hệ thống tuần hoàn não làm cho chức năng não bộ bị bất động gần như hoàn toàn.

Bình thường tim bơm và cung cấp cho não khoảng 25% máu. Nếu vì một trục trặc nào đó mà não chỉ nhận được một lưu lượng máu ít hơn nhu cầu, ác tế bào não sẽ bị ảnh hưởng do mất nguồn dưỡng khí (oxugen) gây ra hàng loạt sự hư hại hoặc hoại tử trong mô não và chết.

Đó là hậu quả của bệnh tại biến mạch máu não hay đột quỵ (cerebrovascular accident – CVA)

Tại Hoa Kỳ hàng năm có hơn 500,000 người bị tai biến mạch máu não (CVA) trong đó 250,000 người chết trong vài tuần lễ đầu tiên và gần 2/3 nạn nhân sông sót trở thành tàn phế suốt đời. Theo thống kê, hiện nay Hoa Kỳ có trên 2 triệu (2,000,000) người bị tật nguyền do stroke.

Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não

Bệnh xơ cứng động mạch là một trong những nguyên nhân gây tai biến mạch máu não

Nhân tố làm gia tăng nguy cơ tai biến mạch máu não gồm có:

– Tiền sử về những cơn thiếu máu cục bộ tạm thời (transient ischemic attacks- TIAs) hoặc lịch sử gia đình đã có người bị tai biến mạch máu não.

– Bệnh xơ cứng động mạch

– Huyết áp cao

– Biến đổi điện tâm đồ

– Loạn nhịp

– Bệnh thấp tim

– Bệnh thống phong

– Tư thế huyết áp thấp

– Tim lớn

– Mức triglyceride cao

– Thếu vận động, uống thuốc ngừa thai, hút thuốc lá.

Tai biến mạch máu não xảy ra do 3 nhân tố chính: Xuất hiện huyết khối, nghẽn mạch và chảy máu.

• Huyết khối (thrombosis)

Vào hạng tuổi trung niên và lão niên thường dễ mắc bệnh xơ cứng động mạch, tiểu đường và huyết áp cao. Đây là những nguy cơ dẫn tới bệnh tai biến mạch máu não do tắc nghẽn mạch máu. Điều quan trọng là vị trí bị tắc nghẽn thường xảy ra ở mạch ngoài não hơn mạch trong não.

Huyết khối tạo chứng thiếu máu cục bộ trong mô não vì vận mạch bị bế tắc và gây phù nề. Huyết khối có thể hình thành giữa lúc bệnh nhân đang ngủ hoặc vừa thức giấc, cũng có thể trong khi Bác sĩ giải phẩu và cả sau một cơn nhồi máu cơ tim. Hút thuốc lá, mắc bệnh tiểu đường, uống thuốc ngừa thai là những nguy cơ làm tăng tình trạng tạo huyết khối. Đối với các nạn nhân trẻ tuổi bị tai biến mạch máu não, ma túy như cocaine được coi là thủ phạm chính gây chứng thiếu máu cục bộ.

• Nghẽn mạch (embolism):

Nhân tố phổ biến thứ hai về tai biến mạch máu não là nghẽn mạch, một hiện tượng lấp kín mạch máu bởi một khối u, một mảnh mỡ, một nhóm vi khuẩn hay không khí. Nó có thể xảy ra ở bất kỳ hạng tuổi nào, trẻ cũng như già, đặc biệt là những bệnh nhân có tiền sử về bệnh thấp tim, viêm màng trong tim, sau chứng thương bệnh van tim, rung cơ tim và những bệnh loạn nhịp tim khác hoặc sau phẫu thuật tim hở.

Vật nghẽn mạch gây tắc thường xuất hiện rất nhanh, chỉ trong vòng 10-20 giây, không có dấu hiệu báo trước. Khi trôi vào hệ mạch não, nó cắt đứt ngay đường vận hành của máu bằng cách chẹn cứng tại vị trí hẹp nhất của một động mạch, phần lớn tại động mạch não giữa (middle cerebral artery), gây hoại tử và phù.

Nếu vật nghẽn mạch là một chất gây thối và nhiễm trùng, việc kéo dài thời gian tích tụ  ở thành mạch dễ phát sinh ung nhọt hay bệnh viêm não. Nếu nhiễm trùng bên trong thành mạch sẽ biến thành chứng phình mạch (aneurysm) và dẫn tới tình trạng xuất huyết não.

• Xuất huyết (hemorrhage):

Nhân tố phổ biến thứ ba của bệnh tai biến mạch máu não là xuất huyết hay chảy máu. Giống như ngẽn mạch, hiện tượng xuất huyết cũng diễn ra thình lình và không giưói hạn ở độ tuổi nào.

Xuất huyết là hệ quả từ bệnh cao huyết áp cao mãn tính hoặc chứng phình mạch, bất ngờ chẹn ngang động mạch não khiến lưư lượng máu cung cấp cho khu vực bị giảm. Thêm nữa, máu tích luỹ và tràn ngập bên trong não quá lâu sẽchèn ép mô thần kin dẫn tới sự tàn phá thật nghiêm trọng.

Phân loại tai biến mạch máu não (CVA classfication)

Xếp loại tai biến mạch máu não nặng hay nhẹ tuỳ thuộc vào tiến trình bệnh lý. Mức độ ít khốc liệt nhất là cơn thiếu máu cục bộ tạm thời (TIAs), còn gọi là stroke nhẹ do lưu lượng máu bị gián đoạn tạm thời, phần nhiều ở động mạch cổ và động mạch đáy cốt sống (vertebrobasilar arteries)

Mỗi tiến trình tai biến mạch máu não, khởi đầu với sự hao hụt nhẹ về thần kinh, nhưng ngày qua ngày tình trạng cang xấu đi, nặng thêm. Trong những ca tai biến mạch máu não trầm trọng, sự thiếu hụt thần kinh đạt tới mức tối đa ngay từ lúc khởi sự.

Dấu hiệu và triệu chứng tai biến mạch máu não

Phân tích đặc trưng của tai biến mạch máu não, các nhà y học nhận thấy nó biến đổi tuỳ theo ảnh hưởng của động mạch, mức độ khốc liệt của sự hư hoại và phạm vi của tuần hoàn nhánh bên còn gọi là tuần hoàn bàng hệ rất quan trọng, nhầm giúp cho não bù đắp phần máu cung cấp bị giảm sút.

Nếu tai biến mạch máu não xảy ra bên bán cầu trái, nó sẽ phát sinh triệu chứng phía bên phải. Ngược lại nếu tai biến mạch máu não xảy ra bên bán cầu phải, sẽ thấy triệu chứng phía bên trái.

Tuy nhiên, khi tai biến mạch máu não làm hư hỏng dây thần kinh sọ (cranial nerve), triệu chứng về tình trạng loạn thần kinh chức năng sọ giống như tình trạng xuất huyết.

Triệu chứng được xếp loại thường dựa theo ảnh hưởng của động mạch như sau:

– Tại động mạch não giữa: có các triệu chứng như loạn ngôn ngữ, mất ngôn ngữ, mất tầm nhìn của thị giác  và liệt nhẹ bán thân phia sbên bị ảnh hưởng, có khuynh hướng nặng phần mặt và cánh tay hơn là chân.

– Tại động mạch gồm các triệu chứng như yếu đuối, bại liệt, tê liệt, biến đổi cảm giác, rối loạn tầm nhìn.

Phía bên bị ảnh hưởng, khả năng nhận thức thay đổi, đau đầu, mất ngôn ngữ và sụp mi mắt

– Tại động mạch đáy đốt sống: làm yếu phía bên bị ảnh hưởng, tê liệt chung quanh môi và miệng, mất tầm nhìn, song thị (tức là nhìn 1 vật thành 2), cử động vụng về, khó phát âm, nói phiều phào, chóng mặt, đãng trí và mất sự điều hoà.

– Tại động mạch não trước: Có triệu chứng bất khiển dụng nhiều cơ quan, yếu và tê liệt, đặc biệt chân phía bên bị ảnh, không tự kiềm chế được việc tiêu biểu theo ý muốn (như đái són, đái dầm, đi tiêu không hay biết), suy yếu chức năng cơ vận động và cảm giác, biến đổi nhân cách.

– Tại động mạch não sau Ám thị (không thấy hoặc giảm tầm nhìn), yếu hoặc mất cảm giác, loạn khả năng đọc, hôn mê và mù vỏ não. Thường không có kèm theo chứng liệt .

Triệu chứng cũng có thể được xếp loại như dạng tiền báo, phát tác toàn thân và tập trung tiêu điểm.

Triệu chứng tiền báo gồm trạng thái dật dờ, cảm thấy buồn ngủ, hoa mắt, đau đầu, thần trí lú lẫn và mất trí.

Triệu chứng phát tác toàn thân gồm đau đầu, nôn ói, giảm trí nhớ, lên cơn động kinh, hôn mê, cứng gáy, sốt và mất khả nanưg định hướng.

Cuối cùng là triệu chứng tập trung tiêu biểu bao gồm thay đổi cảm giác và phản ứng, hậu quả thật tồi tệ ở những vị trí bị xuất huyết.

Phòng ngừa tai biến mạch máu não

Tâm mạch 2 Công Đức

Tâm Mạch 2 Công Đức là sản phẩm Đông y được nghiên cứu và phát triển từ các vị thảo dược tự nhiên có tác dụng hỗ trợ điều trị các chứng bệnh huyết áp cao, rối loạn tiền đình, thiếu máu cơ tim. Sản phẩm được bào chế với sự kết hợp của 5 vị thảo dược: Xuyên Khung, Đương Quy, Sinh Địa, Xích Thược, Đan Sâm

Trong đó 2 vị thảo dược Xuyên Khung và Đan Sâm đóng vai trò chính với tác dụng lưu thông khí huyết, trừ phong, giảm đau, giảm co thắt, an thần, giảm huyết áp và giảm mức độ nhồi máu cơ tim.

Đồng thời Tâm Mạch 2 Công Đức còn giúp điều trị huyết áp cao, suy tim, rối loạn tiền đình, phòng ngừa bệnh tái phát, giúp bạn sống vui khỏe, tự tin hơn trong cuộc sống.

Theo HoaDaVietNam